Het belang van een duale carrière

Vanaf haar vierde jaar is Cindy Van der Zanden op het softbalveld te vinden, mee met haar broer en zus die de sport ook beoefenden. Nu, 26 jaar later, staat ze nog altijd op het veld. Voor haar club Olympia Haarlem en als onderdeel van Team Kingdom of the Netherlands Women’s Fastpitch, waarmee ze zich afgelopen zomer heeft geplaatst voor de finaleronde van het Wereld Kampioenschap 2024 in Italië. Hoe ze zover is gekomen? “Ik wil me continu ontwikkelen. In het softbal, maar tegelijkertijd ook daarbuiten – door eerst te studeren en vervolgens te werken en zo ook cognitief uitgedaagd te worden.”

“Voor mij werkt dat het beste”, vertelt ze met een grote glimlach en zittend in de najaarszon, voor haar dagelijkse training van start gaat. “De liefde voor het spel is groot, maar alleen in de bubbel van topsport zitten, daar heb ik last van, dat werkt voor mij niet. Softbal is een mentaal spel, niet makkelijk, het kan echt een gevecht met je eigen hoofd zijn en dan is het fijn als je je ook op iets anders kunt richten naast de sport. Je mind even van het spel afhalen. Ik merk dat dat mijn prestaties echt ten goede komt.”

Cindy vervolgt: “Ik heb heel bewust gekozen om aan de Universiteit van Tilburg (UvT) te gaan studeren. Ik had op dat moment nog geen A-status, maar speelde wel al op het hoogste niveau en in de jong-oranje teams.  Op de UvT faciliteren ze de combinatie topsport-studie. Er is een topsportcoördinator aanwezig en ze houden rekening met jouw sportcarrière. Eerlijk gezegd heb ik niet veel gebruik gemaakt van de aangeboden faciliteiten. Nu terugkijkend had ik er wel meer gebruik van willen maken, heb mezelf daarin te kort gedaan, maar ik wist dat de deur open stond. Dat je weet dat je hulp kunt krijgen, een aanspreekpunt hebt waar je altijd heen kunt, die mee kunnen denken met zaken waar je tegenaan loopt. Dat scheelt een hoop.”

Duale carrière – studeren, werken en topsport bedrijven

Bondscoach Ferenc Jongejan, als topsportcoördinator actief op de UvT, onderschrijft dat gevoel: “De ene student doet meer beroep op de begeleiding dan de ander, dat bepaalt ieder voor zich. Maar weten dat er iemand is die je kan begeleiden in jouw duale carrière neemt al heel veel stress weg. Het ene topsportprogramma is het andere ook niet. Er studeren op dit moment 150 topsportstudenten aan de universiteit, van A-status sporters tot regionale talenten. De begeleiding die ze krijgen is maatwerk en is er zowel op onderwijs technisch als financieel vlak.” 

Hoe dat eruitziet? Ferenc: “De studenten volgen een volledig curriculum, waarbij we als UvT flexibiliteit in het onderwijs creëren voor de sporter. Bijvoorbeeld op het vlak van aanwezigheid, door ze meer tijd te geven om opdrachten in te leveren en/of  nieuwe tentamenkansen bij gemiste tentamens omdat die samenvielen met een trainingskamp, wedstrijd dan wel toernooi. Dit doen we in overleg met de student, die bepaalt wat haalbaar is, wat hij of zij aan kan. Daarnaast bieden we, aan criteria verbonden, financiële ondersteuning. Want naast het volgen van een studie en het bedrijven van topsport, is er weinig tijd om ook nog te werken.”

Cindy: “Ja, van dat laatste heb ik dus geen gebruik gemaakt… Ik maakte in die tijd behoorlijk lange dagen. Ik woonde in Tilburg, liep stage in Eindhoven, speelde softbal in Haarlem en ik werkte daarnaast dus ook. Een topsportcoördinator kan ondersteunen met het inbouwen van rust. Het mooie is wel dat ik mijn studie Psychologie heb afgerond vlak voordat ik mijn A-status kreeg. Ik heb vervolgens in de eerste jaren bij het team ook gewerkt en ben nu ook weer op zoek. Die afwisseling is fijn, ik heb die balans nodig. Het heeft me beter gemaakt. En ik ben blij dat de bond dat ook ondersteunt.”

Ferenc: “Ik vind die dualiteit heel belangrijk. Een topsportcarrière is een klein window in je leven. Het is zonde als jouw studie stil komt te staan, als je jouw andere capaciteiten niet ontwikkelt, want dan loop je maatschappelijk achter op het moment dat de topsport wegvalt. Bovendien kun je in je sportcarrière profijt hebben van deze cognitieve ontwikkeling. Het zorgt voor een gezondere mindset. Door op een andere manier bezig te zijn, kun je ook op het veld weer beter worden. In onze KNBSB- programma’s maken we daar bewust ruimte voor, door de trainingen zo te plannen dat er ook gewerkt of gestudeerd kan worden. Soms moet een speelster een keer eerder weg van de training, dat probeer ik dan te faciliteren. Ik zie dat, gelukkig, ook bij andere trainers en sporten veranderen. Het is een uitdaging van twee kanten, waarin je de juiste balans moet vinden. Landt het belang goed bij de coach en kan het goed gemanaged worden binnen het team en gaat het niet ten koste van de topsportcarrière en studie/baan van de sporter. Je moet goed op jezelf en elkaar passen.”

Wall of Fame

Op de Universiteit van Tilburg is er een Wall of Fame waar studenten die hun studie combineren (of gecombineerd hebben) en bijzondere prestaties hebben geleverd, worden geëerd. Deze eer is dit jaar aan Cindy ten deel gevallen. “In eerste instantie was ik verrast dat ik was genomineerd, ik ben al een tijdje afgestudeerd (in 2016, red.). Maar het is toch wel erg tof dat ik uiteindelijk verkozen ben. Het voelt toch als een mooie erkenning voor wat we als team gepresteerd hebben en natuurlijk ook voor mezelf. Waar de vele jaren van hard werken mij als student en softbalster gebracht heeft. Ja, ik ben trots op waar ik nu sta.”